1. Formalności wyjazdowe

a) przekraczanie granicy i legalizacja pobytu

Obywatele polscy mogą swobodnie poruszać się po terytorium krajów wspólnoty oraz państw związanych z Unią Europejską układem o Europejskim Obszarze Gospodarczym – EOG (Norwegia, Islandia i Lichtenstein). Nie zniknie jednak kontrola naszych obywateli wjeżdżających do pozostałych krajów UE i EOG. Polacy podróżujący do innych krajów Unii Europejskiej i EOG przekraczają granicę na podstawie paszportu lub dowodu osobistego (zarówno starego, ważnego maksymalnie do 31 grudnia 2007 r., jak i nowego typu).

W odniesieniu do Szwajcarii, która nie jest członkiem UE ani EOG, dokumentem uprawniającym obywateli RP do wjazdu na obszar państwa pozostaje wyłącznie paszport. Pobyt dłuższy niż 90 dni wymaga uzyskania wizy w Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie.

Z dniem 1 maja 2004 r. zniesiony został obowiązek posiadania wiz przy wyjazdach do państwa UE i EOG – niezależnie od celu i czasu trwania pobytu. Należy jednak pamiętać, że na pobyt dłuższy niż 3 miesiące konieczne jest uzyskanie stosownego zezwolenia, a w przypadku niektórych państw formalności trzeba będzie załatwić jeszcze przed wyjazdem. Warunkiem koniecznym do legalizacji pobytu jest poświadczenie przez uczelnię przyjęcia na studia w ramach programu Erasmus, posiadanie ważnego ubezpieczenia oraz uwiarygodnienie posiadania wystarczających środków finansowych (powyżej minimum socjalnego danego kraju). Zezwolenie na pobyt wystawiane jest na okres do 1 roku i przedłużane na kolejne lata studiów.
Informacje o legalizacji pobytu dostępne są także na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: http://www.msz.gov.pl/

b) ubezpieczenie i leczenie

Osoby, opłacające składki na NFZ, podróżujące po krajach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mają prawo do korzystania z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. Udając się do lekarza poza granicami kraju należy posiadać przy sobie dokument potwierdzający ubezpieczenie – rolę tę pełni Europejska Karta Ubezpieczenia O wydanie Karty wnioskuje się w Polsce, przed wyjazdem na stypendium.

W niektórych krajach Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego przedstawia się bezpośrednio w placówce medycznej, w innych trzeba przed wizytą u lekarza zarejestrować się w instytucji ubezpieczeniowej, która wyda zaświadczenie o prawie do nieodpłatnej pomocy medycznej. Szczegółowe informacje dotyczące rozwiązań przyjętych w danym kraju dostępne są na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia: http://www.nfz.gov.pl/ue/.

W każdym z państw UE/EOG obowiązują inne zasady udzielania świadczeń. Jeżeli jednak w danym kraju obowiązuje zasada pokrywania części kosztów świadczeń medycznych przez pacjenta (np. w Belgii, Francji, Niemczech czy Szwecji), polski obywatel będzie musiał najpierw zapłacić odpowiednią kwotę, a po powrocie do kraju ubiegać się o jej zwrot.

Polacy podejmujący studia w kraju Unii Europejskiej, uprawnieni są do korzystania ze wszystkich usług medycznych, niezbędnych do tego, by stan ich zdrowia nie pogorszył się przez okres nauki. Oznacza to, że będą mogli leczyć się nie tylko w nagłych przypadkach (jak turyści), ale otrzymają pomoc w przypadku przewlekłej choroby czy konieczności skorzystania z porad lekarzy specjalistów, jak również wykonania – na koszt ubezpieczalni – niezbędnych badań okresowych.
Więcej informacji na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia: www.nfz.gov.pl/ue

Aby uzupełnić ubezpieczenie obowiązkowe o bardzo przydatne w podróży lub podczas pobytu dodatkowe warianty ubezpieczenia: OC – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i NNW – następstwa nieszczęśliwych wypadków proponujemy aby każdy student lub wykładowca wyjeżdżający za granicę wykupił dodatkowo Kartę Euro < 26 lub legitymację ubezpieczeniową ISIC – International Student Identity Card / ITIC – International Teacher Identity Card.

c) praca

Studenci z krajów członkowskich UE mają prawo do podjęcia pracy zarobkowej w wymiarze określonym przez ustawodawstwo danego kraju.

Podstawowe informacje o formalnościach związanych z legalnym zatrudnieniem w 27 krajach europejskich zawiera publikacja Eurodesk Polska – „Na biało czyli jak legalnie pracować w Europie”.